تصویب قطعنامه علیه تهران اقدامی برای تشدید تنش یا تضعیف روند دیپلماسی نیست
ایالات متحده و سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان در ادامه فضاسازی‌های سیاسی علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، با صدور بیانیه‌ای مشترک در نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مدعی شدند که تصویب قطعنامه علیه تهران اقدامی برای تشدید تنش یا تضعیف روند دیپلماسی هسته‌ای نیست.
در این بیانیه که روز پنجشنبه یک نسخه آن در تارنمای وزارت امور خارجه انگلیس منتشر شد، ادعا شده است: «به دلیل ناتوانی بلندمدت ایران در همکاری برای حل این مسائل، آژانس قادر به ارائه اطمینان نیست که برنامه هسته‌ای ایران صرفاً صلح‌آمیز است. از سال ۲۰۱۹، ایران فرصت کامل داشته تا توضیحات لازم و معتبر فنی را در پاسخ به پرسش‌های آژانس ارائه دهد؛ پرسش‌هایی که به تعهدات حقوقی اصلی ایران در چارچوب توافق‌نامه جامع پادمانی مربوط می‌شوند. با این حال، ایران بار دیگر علیرغم درخواست‌های مکرر شورای حکام از سال ۲۰۲۰ تاکنون، از تعامل سازنده با آژانس برای ارائه چنین توضیحاتی خودداری کرده است.»
به گزارش ایرنا، این کشورها با استناد به گزارش جهت‌دار و سیاسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان، ادعا کردند: «اکنون، به درخواست این شورا، مدیرکل گروسی ارزیابی جامع و به‌روزشده‌ای را درباره احتمال وجود یا استفاده از مواد هسته‌ای اعلام‌نشده در ارتباط با مسائل گذشته و جاری مربوط به برنامه هسته‌ای ایران ارائه داده است که در آن، توانایی آژانس در راستی‌آزمایی تعهدات پادمانی ایران بررسی شده است. گزارش مدیرکل خود گویای آن است که تا چه میزان مسائل پادمانی باقی‌مانده در ایران گسترده‌اند، چه ارتباطی با فعالیت‌های گذشته هسته‌ای ایران دارند، و چگونه ایران در برخورد با کار آژانس و اجرای توافق‌نامه جامع پادمانی، به‌طور گسترده مانع‌تراشی، پنهان‌کاری، فریب و سردرگمی ایجاد کرده است.»
در این بیانیه با اشاره به برخی محورهای گزارش آژانس ادعا شده است: «مدیرکل به دلیل عدم همکاری ایران با آژانس، نمی‌تواند احتمال وجود مواد هسته‌ای کنترل‌نشده در ایران را رد کند و نمی‌تواند اطمینان دهد که برنامه هسته‌ای ایران صرفاً صلح‌آمیز است. این یافته‌های جدی باید ما را به تأمل وادارند.»
انگلیس، فرانسه، آلمان و ایالات متحده در ادامه مدعی شدند: «با توجه به مسائل مطرح‌شده توسط مدیرکل و عدم همکاری مداوم ایران با آژانس، ما قطعنامه‌ای را به شورا ارائه کردیم که ایران را در وضعیت عدم پایبندی به توافق‌نامه جامع پادمانی خود با آژانس قرار می‌دهد.»
در ادامه این بیانیه ادعا شده است: «این قطعنامه، زمان و محتوای گزارشی را که شورا باید طبق اساسنامه آژانس تهیه کند، به تعویق می‌اندازد. ما امیدواریم ایران از این فرصت نهایی برای همکاری کامل و فوری با آژانس استفاده کند تا مدیرکل بتواند گزارش دهد که این مسائل روشن و حل‌وفصل شده‌اند و شورا نیز بتواند سریعاً تصمیم بگیرد که عدم انطباق ایران جبران شده است.»
چهار کشور غربی، بدون اشاره به نقش آمریکا در خروج یک‌جانبه از برجام و مقصران اصلی مشکلات کنونی اجرای این توافق، ادعا کردند: «شورای حکام طی شش سال گذشته به ایران فرصت کافی داده تا به سؤالات مربوط به مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده پاسخ دهد. ما قویاً معتقدیم که همه کشورهای عضو آژانس باید با یکدیگر برای حفظ تمامیت نظام پادمانی آژانس و رژیم عدم اشاعه همکاری کنند، و این مسئولیت مشترک شامل پاسخ‌گو نگه‌داشتن کشورها نسبت به تعهداتشان تحت توافق‌نامه‌های پادمانی ان‌پی‌تی نیز هست. به‌بیان ساده: واقعیت‌ها روشن است، مبنای حقوقی محکم است، و این اقدام مدت‌هاست که باید انجام می‌شد. به همین دلیل، ما قویاً از همه اعضای شورا می‌خواهیم از این قطعنامه مهم حمایت کنند.»
آن‌ها در تلاش برای توجیه این اقدام مخرب در روند مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا، مدعی شدند: «ما درک می‌کنیم که سؤالاتی درباره تأثیر این قطعنامه بر تلاش‌های دیپلماتیک جداگانه با ایران وجود دارد. اما اساسنامه آژانس به‌صراحت درباره صلاحیت شورا برای اقدام و اعلام عدم پایبندی کشورها به تعهدات پادمانی‌شان سخن گفته است. تعهد حقوقی الزام‌آور ایران به اجرای توافق‌نامه جامع پادمانی نمی‌تواند تابع ملاحظات سیاسی جداگانه باشد. این قطعنامه تلاش‌های دیپلماتیک با ایران را تضعیف نمی‌کند، بلکه آن‌ها را تقویت خواهد کرد. این قطعنامه بر اهمیت همکاری کامل ایران با آژانس و اجرای کامل تعهدات قانونی پادمانی خود تأکید دارد؛ که پایه لازم برای هر توافق پایدار در پاسخ به نگرانی‌های بین‌المللی درباره برنامه هسته‌ای ایران است. گزارش جامع مدیرکل نیز این نکته اساسی را تکرار می‌کند.»
در ادامه این بیانیه آمده است: «این قطعنامه اقدامی برای تشدید تنش از سوی شورا نیست؛ بلکه اذعان به واقعیت حقوقی و عینیِ عدم پایبندی ایران به توافق‌نامه جامع پادمانی، پس از سال‌ها تلاش گسترده مدیرکل و دبیرخانه برای حل سؤالات بنیادی درباره مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده در ایران است. این ایران است که شورا را وادار به این اقدام کرده، نه به‌عکس.»
به گزارش ایرنا، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ساعاتی پیش قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی (فرانسه، انگلیس و آلمان) با همراهی آمریکا علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان را به تصویب رساند. در این قطعنامه، بدون اشاره به همکاری‌های همیشگی و گسترده جمهوری اسلامی ایران با آژانس، تهران به عدم پایبندی به تعهدات پادمانی متهم شده است.
پیش از آغاز رأی‌گیری، کشورهای عضو گروه موسوم به «همفکر» در بیانیه‌ای مشترک هشدار دادند که ادعاهای مطرح‌شده در این قطعنامه فاقد مبنای واقعی و حقوقی است و خطر آن وجود دارد که روند حل‌وفصل موضوع هسته‌ای ایران از چارچوب آژانس خارج شود.
جمهوری اسلامی ایران نیز پیش‌تر هشدار داده بود که هرگونه اقدام نسنجیده در شورای حکام با پاسخ قاطع مواجه خواهد شد. بر همین اساس، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و سازمان انرژی اتمی در بیانیه‌ای مشترک، اقدام آمریکا و سه کشور اروپایی در تصویب این قطعنامه را محکوم کرده و آن را استفاده ابزاری مجدد از شورای حکام، مبتنی بر اغراض سیاسی و بدون مبنای فنی و حقوقی دانستند.
بر پایه این بیانیه، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران دستورات لازم را برای راه‌اندازی یک مرکز جدید غنی‌سازی در مکانی امن و جایگزینی ماشین‌های نسل اول در مرکز غنی‌سازی شهید دکتر علیمحمدی (فردو) با ماشین‌های پیشرفته نسل ششم صادر کرده است. همچنین، اقدامات تکمیلی دیگری نیز در دست بررسی است که در زمان مناسب اعلام خواهد شد.