وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه؛ تنها چند روز تا نابودی کامل

دریاچه ارومیه که روزگاری با وسعتی بیش از ۵ هزار کیلومتر مربع، دومین دریاچه شور جهان و بزرگ‌ترین دریاچه شور داخلی ایران بود، اکنون به شوره‌زاری در حال گسترش تبدیل شده است.

به گزارش ایلنا، بنا به گزارش منابع رسمی، بخش شمالی دریاچه که تنها ۱۰۰ کیلومتر مربع از سطح آن را شامل می‌شد، به‌زودی به‌طور کامل خشک خواهد شد. کارشناسان هشدار می‌دهند اگر روند فعلی ادامه یابد، دریاچه تا پایان تابستان جاری برای نخستین بار در تاریخ خود به‌طور کامل از بین خواهد رفت.

علت اصلی این بحران، کاهش شدید بارندگی، برداشت بی‌رویه آب برای کشاورزی، ساخت سدهای متعدد و سوءمدیریت منابع آبی عنوان شده است.

این وضعیت می‌تواند پیامدهای مخربی چون طوفان‌های نمکی، تهدید سلامت ساکنان منطقه، نابودی زیستگاه پرندگان مهاجر و مهاجرت اجباری جوامع محلی را به دنبال داشته باشد.

در حالی که طی سال‌های گذشته وعده‌های متعددی برای احیای دریاچه مطرح شده بود، اما به‌نظر می‌رسد در عمل، هیچ‌یک از این برنامه‌ها نتوانسته از مرگ تدریجی این پهنه آبی جلوگیری کند.

دریاچه ارومیه در حال خاموش شدن است؛ و این خاموشی، زنگ خطری جدی برای تمام منطقه شمال‌غرب کشور محسوب می‌شود.

شمال دریاچه ارومیه در آستانه خشک شدن کامل قرار گرفت

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی نسبت به شرایط بحرانی دریاچه ارومیه هشدار داد و اعلام کرد: در صورت تداوم وضعیت فعلی، طی کمتر از یک هفته، تمامی باقی‌مانده آب در بخش شمالی دریاچه تبخیر خواهد شد.

لایه‌ای نازک از آب؛ نه دریاچه، بلکه سایه‌ای از آن

حجت جباری در گفت و گو با ایلنا، با اشاره به وضعیت فعلی دریاچه اظهار کرد:در محدوده شمالی، تنها حدود ۱۰۰ کیلومتر مربع سطحی مرطوب باقی مانده که ضخامت آبی آن کمتر از ۵ سانتی‌متر است. به‌واقع نمی‌توان این مقدار را سطح آبی واقعی تلقی کرد.

هشدار برای اولین خشک شدن کامل شمال دریاچه

وی ادامه داد: با توجه به شدت بالای تبخیر، پیش‌بینی می‌شود ظرف ۵ تا ۶ روز آینده، این بخش از دریاچه کاملاً خشک شود؛ اتفاقی که تاکنون سابقه نداشته است

شرایط شکننده در جنوب دریاچه

جباری درباره سایر نقاط دریاچه نیز گفت: در بخش جنوبی، سطحی به وسعت ۶۰۰ تا ۷۰۰ کیلومتر مربع هنوز دارای آب است، اما عمق آن به‌طور میانگین بین ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر است و احتمال دارد با ادامه گرما و تبخیر، این نواحی نیز تا پایان تابستان دچار افت شدید سطح آب شوند.

فاصله تا خشک شدن کامل، بسیار کم است

مدیرکل محیط زیست استان خاطرنشان کرد: در سال‌های گذشته، بخش جنوبی برای مدتی خشک شده بود اما بخش شمالی همچنان شرایط نسبتاً پایداری داشت. اکنون با کاهش شدید سطح آب در هر دو منطقه، خطر خشک شدن کامل دریاچه بیش از هر زمان دیگری جدی است.

افزایش کم سابقه دمای هوا در حوضه آبریز دریاچه ارومیه

سعید عیسی پور، عضو دبیرخانه کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه در گفت و گو با خبرنگار ایلنا، با اشاره به کاهش ۳۰ درصدی بارش‌ها و افزایش دمای کم‌سابقه در حوضه آبریز این دریاچه گفت: سال جاری از منظر اقلیمی، سالی بی‌سابقه و بسیار دشوار برای منابع آبی شمال‌غرب کشور است.

وی تأکید کرد: تأمین آب شرب شهرهای پایین‌دست سدها در چنین شرایطی، تصمیمی ضروری و انسانی بوده است.

عیسی‌پور، با اشاره به وضعیت نگران‌کننده منابع آبی استان گفت: کاهش ۳۰ درصدی بارندگی‌ها نسبت به میانگین دراز مدت و افزایش ۱.۵ تا ۲ درجه‌ای دما، نشان می‌دهد که با سالی استثنایی و بحرانی از نظر اقلیمی در حوضه دریاچه ارومیه روبه‌رو هستیم.

وی با تأکید بر اولویت‌بندی منطقی منابع آب در شرایط فعلی ادامه داد: در چنین شرایطی، اولویت‌دهی به تأمین آب شرب برای شهرهای پایین‌دست سدهای بوکان، مهاباد، زولا و شهرچای نه‌تنها اجتناب‌ناپذیر بلکه یک انتخاب انسانی بوده است

عزم جدی برای حفظ دریاچه

وی در ادامه به اقدامات انجام‌شده برای تأمین بخشی از حقابه دریاچه اشاره کرد و گفت: با وجود کاهش آورد رودخانه‌های مهمی چون زرینه‌رود و سیمینه‌رود، همچنان بخشی از آب مورد نیاز از طریق سد کانی‌سیب و دیگر منابع به دریاچه منتقل می‌شود که این نشان‌دهنده عزم دستگاه‌های مسئول برای حفاظت از این پهنه آبی ارزشمند است.

وی همچنین با اشاره به برنامه‌های جاری افزود: اجرای طرح‌های مهندسی برای افزایش پایدار ورودی آب، توسعه سامانه‌های نوین آبیاری در حوضه آبریز، و به‌کارگیری فناوری‌های نوین برای رصد و مدیریت منابع آب، از جمله اقداماتی است که کارگروه ملی نجات دریاچه با جدیت دنبال می‌کند.

عیسی‌پور در پایان خاطرنشان کرد:دریاچه ارومیه در گذشته نیز دوره‌های خشکسالی را پشت سر گذاشته و با بهبود شرایط بارشی و اجرای طرح‌های احیا، نشانه‌های بازگشت حیات را نشان داده است. آنچه امروز بیش از هر چیز اهمیت دارد، حفظ انسجام و پرهیز از سیاسی‌سازی موضوعی است که به آینده زیستی منطقه گره خورده است.

در خاتمه باید گفت:دریاچه ارومیه در یکی از حساس‌ترین لحظات تاریخ خود قرار دارد؛ و اگر اقدامی فوری انجام نشود، نابودی کامل آن اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.