مرحله تعیین‌کننده در تبدیل شدن به تک‌کو؛ چرا اپراتورهای موبایل، خدمات فناوری‌محور ارائه می‌دهند؟
در سال‌های اخیر، گذر از «تلکو» به «تک‌کو» به یکی از روندهای راهبردی و تعیین‌کننده در صنعت مخابرات جهان تبدیل شده است.
در سال‌های اخیر، گذر از «تلکو» به «تک‌کو» به یکی از روندهای راهبردی و تعیین‌کننده در صنعت مخابرات جهان تبدیل شده است. «تک‌کو» شرکتی است که فراتر از ارائه‌ی خدمات ارتباطی، از ظرفیت‌های فناورانه، داده‌ای و نرم‌افزاری خود برای خلق خدمات دیجیتال، پلتفرم‌های مقیاس‌پذیر و اکوسیستم‌های ارزش‌افزا استفاده می‌کند.
در این الگو، شبکه دیگر صرفا زیرساختی فیزیکی نیست، بلکه به بستری برای توسعه‌ی سرویس‌های نوآورانه و داده‌محور تبدیل می‌شود.
پس از عبور از الزامات تحول (از نوسازی زیرساخت‌ها تا بازآرایی سازمانی و توسعه‌ی معماری‌های داده‌محور) اپراتورها وارد مرحله‌ای می‌شوند که می‌توان آن را نقطه‌ی تمایز واقعی میان «تلکو» و «تک‌کو» دانست؛ عرضه‌ی خدمات فناوری‌محور.
در این مرحله، شرکت با تکیه بر زیرساخت و شبکه‌ی خود، به توسعه و ارائه‌ی سرویس‌هایی می‌پردازد که ماهیت نرم‌افزاری، تحلیلی و پلتفرمی دارند؛ از خدمات ابری و APIمحور گرفته تا تحلیل داده و هوش مصنوعی و همکاری با شرکای فناور برای خلق بسته‌های ترکیبی و چندوجهی.
این تغییر نه‌تنها امکان تنوع‌بخشی به سبد درآمدی را فراهم می‌کند، بلکه موقعیت اپراتور را از «تأمین‌کننده‌ی ارتباط» به «تسهیل‌گر تحول دیجیتال» در صنایع مختلف ارتقا می‌دهد.
در سطح جهانی، یکی از نمونه‌های برجسته‌ی این تحول، تجربه‌ی «راکوتن ژاپن» است.
راکوتن که کار خود را با تجارت الکترونیک آغاز کرده بود، با راه‌اندازی «Rakuten Mobile» و استقرار کامل زیرساخت‌های ابری، نخستین شبکه‌ی موبایل کاملا نرم‌افزاری و ابری را ایجاد کرد. این تحول به راکوتن اجازه داد تا میان دارایی‌های ارتباطی و خدمات دیجیتال خود هم‌افزایی ایجاد و زیرساخت مخابراتی‌اش را به بستر نوآوری برای کسب‌وکارهای گوناگون تبدیل کند.
امروز راکوتن با بیش از ۷۰ خدمت فعال در حوزه‌هایی چون فین‌تک، رسانه، تبلیغات و داده، و از طریق بازوی بین‌المللی خود «Rakuten Symphony»، فناوری‌ها و مدل‌های خود را در اختیار سایر اپراتورها قرار می‌دهد.
تجربه‌ی راکوتن نشان می‌دهد که حرکت به‌سوی «تک‌کو» نه صرفا تغییر فناوری، بلکه بازتعریف نقش اپراتور در زنجیره‌ی ارزش دیجیتال است.
در ایران نیز همراه اول طی سال‌های اخیر حرکت به سمت عرضه‌ی خدمات فناوری‌محور را در پیش گرفته است. این اپراتور با سرمایه‌گذاری در شرکت‌های فناوری و چابکی چون «دیجی‌کالا»، «فلای‌تودی» و...، همچنین مشارکت در پروژه‌های ملی مبتنی بر تحلیل کلان‌داده در حوزه‌هایی نظیر انرژی، تلاش کرده تا اکوسیستم دیجیتال خود را توسعه دهد. این اقدامات، ضمن بهره‌گیری از ظرفیت شبکه و داده‌های ارتباطی، امکان شکل‌گیری هم‌افزایی میان بخش‌های مختلف اقتصاد دیجیتال را فراهم کرده است.
در واقع اپراتور اول تلفن همراه کشور با ایجاد حلقه‌های همکاری میان خدمات ارتباطی، محتوایی، مالی و داده‌محور، گام‌هایی در مسیر مدل «تک‌کو» برداشته است (مدلی که هدف آن، تبدیل زیرساخت ارتباطی به بستر توسعه‌ی خدمات دیجیتال و نوآوری در مقیاس ملی است.)
تحول اپراتورها به سمت «تک‌کو» در واقع، آغاز دوره‌ای تازه در صنعت ارتباطات است؛ دوره‌ای که در آن مزیت رقابتی نه صرفا در گستره‌ی شبکه، بلکه در توان ترکیب فناوری، داده و نوآوری تعریف می‌شود. اپراتورهایی که زودتر توانسته‌اند مسیر گذار به خدمات فناوری‌محور را طی کنند، اکنون در جایگاهی قرار گرفته‌اند که می‌توانند نقش مؤثری در اقتصاد دیجیتال، سیاست‌گذاری داده و حتی توسعه‌ی ملی ایفا کنند.
مسیر پیشِ‌رو برای سایر بازیگران نیز روشن است؛ آینده‌ی مخابرات، در ادغام هوشمندانه‌ی زیرساخت و فناوری نهفته است؛ جایی که مرز میان ارتباط، محتوا و فناوری، به‌تدریج از میان برداشته می‌شود.